نیچه و نقد روانشناسی اخلاقی کانتی

Authors

حمیدرضا محبوبی آرانی

abstract

روانشناسی اخلاقی یکی از مباحث مهم در فلسفه اخلاق است که امروزه فیلسوفان اخلاق توجه خاصی بدان می کنند. تعدادی از شارحان اخیر فلسفه نیچه می کوشند تا با تقریر موضع نیچه در روانشناسی اخلاقی، در مقام موضعی نو و قابل توجه، آن را در برابر موضع روانشناسی اخلاقی کانتی و این ادعای او قرار دهند که تبیین های سوم شخصیِ روانشناسی اخلاقی هیچ نسبت و ربطی با اخلاقی که بنا به ادعا از موضعی اول شخصی رفتارها و اعمال ما را هدایت می کند ندارد. یکی از مؤلفه های اصلی روانشناسی اخلاقی کانت مفهوم اراده و تأمل برای عمل است. در این مقاله نشان داده می شود چگونه، به نظر تعدادی از مفسران اخیر، نیچه با تبیین این مفاهیم بر اساس نظامی از امیال و بدون هیچ گونه توسل به فاعل یا اراده ای مستقل و مجزا آنها را از روانشناسی اخلاقی خود طرد می کند. نتیجه روانشناسی اخلاقی نیچه - اگر تحلیل او درست باشد- این است که تبیین های سوم شخصی روانشناسی اخلاق نشان می دهند که موضع کانتی قابل دفاع نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دفاع از نقد اخلاقی هنر: گزارش و نقد «اصالت زیبایی‌شناسی» نیچه

زمینه: می‌توان گفت که مسأله موجّه‌بودن نقد اخلاقی هنر، دست‌کم از سه سده اخیر بدین سو، در شمار یکی از مهمّ‌ترین مسائل مربوط به ارتباط میان هنر و اخلاق بوده است و همواره مخالفان و موافقانی جدّی داشته است. عموم مخالفان نقد اخلاقی، با پذیرش هر دو دسته ارزش اخلاقی و زیبایی‌شناختی، کوشیده‌اند تا نشان دهند که این دو حوزه از یکدیگر مستقل‌اند و، بنابراین، نمی‌توان از منظر اخلاق به نقد هنر پرداخت؛ امّا نیچه ...

full text

نیچه و نقد عقل محض

در این مقاله تلاش می‌کنیم تا فلسفة نقادی کانت، به‌ویژه آموزه‌های کتاب نقد عقل محض، را از نگاه نقادانة نیچه بررسی کنیم. از آن‌جا که نیچه به کل نظام‌های مابعدالطبیعی و فیلسوفان غربی از افلاطون گرفته تا کانت و هگل هم انتقاداتی یک‌سان و هم ویژه دارد، در این‌ پژوهش نخست به نگاه انتقادی نیچه به کل تاریخ فلسفه، و سپس به نقدهای خاص او به آموزه‌های کانتی در نقد اول او، می‌پردازیم. به باور نیچه، کانت با...

full text

نیچه و خاستگاه «درباره‌ی تاریخ احساس‌های اخلاقی»

فصل دوم بشری بس_بسیار بشری با عنوان «درباره‌ی تاریخ احساس‌های اخلاقی»  بیانگر اولین مواجهه‌ی جدی و مستقیم نیچه با مسأله‌ی اخلاق در آثار منتشرشده‌ی وی است و از این‌رو از اهمیت بسیاری در شکل‌گیری اندیشه‌های نیچه در مقام یک فیلسوف اخلاق برجسته برخوردار است. مقاله‌ی کنونی نخست می‌کوشد نشان دهد که...

full text

نقد نیچه بر سقراط

جهان راز آلود و رمز آمیز اسطوره های یونان باستان که همزاد خیال آدمیان بود و آدمی با دل بدان متصل بود با پیدایش نگرش نوین سقراطی به تدریج فرو ریخت. سقراط نگرشی آپولونی را عرضه کرد که براساس آن همه چیز باید به داوری خرد یا عقل سنجیده می شد و حقیقت هر چیز با عقل شناخته می شد زیرا داور نهایی عقل بود. از این رو تراژدی که مهم ترین هنر یونانیان بود به کناری رانده شد زیرا روح علمی که سقراط مبشر آن بود ...

full text

نقد نیچه بر سقراط

جهان راز آلود و رمز آمیز اسطوره های یونان باستان که همزاد خیال آدمیان بود و آدمی با دل بدان متصل بود با پیدایش نگرش نوین سقراطی به تدریج فرو ریخت. سقراط نگرشی آپولونی را عرضه کرد که براساس آن همه چیز باید به داوری خرد یا عقل سنجیده می شد و حقیقت هر چیز با عقل شناخته می شد زیرا داور نهایی عقل بود. از این رو تراژدی که مهم ترین هنر یونانیان بود به کناری رانده شد زیرا روح علمی که سقراط مبشر آن بود ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فلسفه

Publisher: دانشکده ادبیات وعلوم انسانی

ISSN 2008-1553

volume 39

issue 1 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023